Tổ Ðình Linh Sơn Vạn Giã  nằm tại Thôn Hiền Lương, Xã Vạn Lương, Huyện Vạn Ninh, Tỉnh Khánh Hòa. Thủy Tổ khai cơ Hòa Thượng Ðại Bửu (1740-1765), Pháp hiệu là Kim Cang Ðại Lão Tổ Sư. Ngài quán Quảng Nam băng ngàn vào Hiền Lương hoằng pháp. Năm Cảnh Hưng thứ 22, tức năm 1761 Dương Lịch mới lập Chùa đúc chuông, gây cơ sở vững chắc.

Ban sơ chùa gọi là Sa Long Tự. Triều Tự Ðức, năm thứ 21 (1867) Chùa bị thất hỏa. Sau khi xây cất lại, cải tên là Linh Sơn Tự. Từ ấy đến nay, chùa đã được trùng tu nhiều lần. Kiểu thức cổ pháp, và hoàn toàn Việt Nam. Mái ngói tường gạch. Chánh điện ba gian, phía đông phía tây có tăng phòng, tịnh thất. Cách thờ phụng đơn giản nhưng trang nghiêm, đại khái cũng như các Chùa cổ ở Trung Việt. Vườn Chùa rộng rãi và có nhiều cây cối tươi mát. Phía trước có tường vôi và cửa Tam quan cổ kính. Trước mặt Chùa là đồng lúa bát ngát, có hồ sen sâu rộng, có sông Hiền Lương quanh co. Và xa xa núi cao chập chờn. Phong cảnh đăng quang nhưng thanh tịnh.

Trong vườn Chùa có hai cây cổ thụ: Một cây xoài. Một cây kén. Cây xoài ở trước Chùa, cạnh ngỏ bước vô. Thuộc giống xoài mủ, sống trên trăm năm. Thân cây cao vút và nhánh mọc tua tủa như những cánh tay gân guốc giơ lên trời. Sắc lá xanh láng, màu da cây lại trăng trắng mong mốc. Ðứng xa trông như một cây long trượng nửa chừng. Vừa kỳ vừa cổ!

Cây kén đứng phía sau chùa. Thân cây cao vút và tuồi chắc là 300 trở lên. Chính Ngài Ðại Bửu ngồi tu nơi gốc cây kén này, trước khi Chùa thành lập. Vùng Hiền Lương trước kia là một cánh rừng rậm, có nhiều dã thú. Lúc Ngài Ðại Bửu đến tu thì cây kén đã là một đại thọ. Khi phá rừng dựng Chùa các đệ tử giữ cây kén lại làm kỹ niệm. Truyền rằng khi Hòa Thượng ngồi tu dướI gốc cây, thì có một con hổ đến sanh nở bên cạnh tu một cách tự nhiên. Hòa Thượng ngồi tu một cách tự nhiên. Không có gì là lạ.

Bác sĩ Yersin, khi đì tìm Ðà Lạt, gặp một con rắn hổ mang cất cổ toan làm dữ, Bác sĩ đứng yên. Hồi lâu rắn bỏ chạy. Người ta ngỡ rằng Bác Sĩ có thuật thôi miên. Nhưng Bác sĩ cho biết: Thú dữ cắn người, trước hết là để tự vệ. Nhưng chúng đều có tánh linh và rất nhạy cảm. Một khi chúng đã thông cảm rằng mình không có ác tâm, không cố ý làm hại chúng, thì chúng có cần làm hại mình làm chi.

Trong trường hợp của Ngài Ðại Bửu cũng thế. Từ thiện căn lực của Ngài tỏa ra khi thiền định, khiến con hổ yên tâm lo nhiệm vụ của mình. Các vị chân tu sống bình yên trên núi cao đếu nhờ sức mạnh của đức từ bi, chớ không phải nhờ phép thần thông chế ngự thú dữ. Nhưng người đời không rõ, tưởng Ngài Ðại Bửu có phép lạ, nên đến xin quy y mỗi ngày một đông.

Quả hồng chung trong chùa cũng là một vật duy trì đức tin của bổn đạo. Nguyên thời nhà Nguyễn gia Miêu cùng nhà Tây Sơn tranh hùng, các chuông Chùa đều bị tịch thu để đúc súng đạn. Ðem chuông ra đúc súng đạn thật chẳng khác bắt các vị tu hành tòng chinh. Ðể cho chuông khỏi 'phạm giới sát sanh', nhiều Chùa ở Khánh Hòa đem giấu nơi vực sâu hố thẳm. Nhưng đến khi yên giặc giã, thì phần nhiều không tìm lại được, bởi lớp bị kẻ gian lấy trộm, lớp bị nước lụt trôi. Quả hồng chung chùa Linh Sơn tìm lại được cho do một sự tình cờ đượm vẽ huyền bí:

-Một bà lão đi mò ốc phát kiến tại cửa sông Hiền Lương. Sợ quá tri hô lên.

Cửa sông Hiền Lương vốn nằm giữa sông Hiền Lương và Tân Ðức. Biết hồng chung là vật xưa quý giá, làng Hiền Lương và làng Tân Ðức tranh nhau chiếm hữu, việc phải đưa cửa quan. Quan xử:

-Làng nào có chùa, chuông về làng ấy.

Hiền Lương có Chùa Linh Sơn, Tân Ðức không có Chùa, nên Hiền Lương được kiện. Làng khiên chuông về đem đến cúng chùa Linh Sơn. Việc giấu chuông của Chùa Linh Sơn, nhiều vị phụ lão thường nghe nói đến. Lại thêm nơi thành hồng chung có ghi rõ năm tháng chú tạo: 'Cảnh Hưng Nhị Thập Nhị Niên, Tân Tỵ, Bát Nguyệt' đúng vào năm Tổ Ðại Bửu khai sơn. Nên ai nấy đều mừng 'Châu về hợp phố'. Quả chuông tìm lại được đó là quả chuông thuộc hạng 'Tiểu hồng chung'. Chùa còn một đại hồng chung không biết còn vùi lấp nơi đâu hay đã hóa kiếp. Những đêm trời trong gió lặng người quanh vùng thỉnh thoảng nghe tiếng chuông ngân nơi hồ sen trước Chùa. Nhiều người tin chắc rằng quả đại hồng chung còn ẩn náu trong hồ, và sẽ trở về Chùa một ngày nào đó.

Chùa Linh Sơn có tiếng linh thiêng. Việc quả hồng chung trở về Chùa làm cho các tín đồ thêm vững lòng tin mộ đạo. Lại một sự kiện nữa xảy ra thời Tiền Chiến, khiến người kém đức tin cũng phải tin rằng Chùa linh thiêng thật sự. Lúc bấy giờ Nhật đóng quân khắp lãnh thổ Việt Nam. Tàu bay Mỹ ngày nào cũng đến oanh tạc. Khánh Hòa cũng không thoát khỏi nạn bom rơi. Năm 1944, một quả bom hạng nặng rơi ngay trên nóc Chùa. Nhưng không nổ và cũng không lăn xuống đất. Ai cũng thấy làm lạ. Vì quả bom này nếu nổ thì Chùa bị tan tành, không nổ thì sức nặng cũng đủ chọc thủng nóc Chùa hoặc lăn theo mái Chùa để xuống đất bằng cho hợp lý. Cớ chi lại nằm chình ình trên nóc, mà tứ bề không có vật gì cản ngăn? Người Nhật nghe tin bom nằm trên nóc Chùa thì đến mang đi, chớ không một lời giải thích. Các ông già bà cả bảo rằng: Các vị thần giữ Chùa làm cho quả bom tắt ngòi. Rồi để cho người đời tin sự linh thiêng, các Ngài đem bom đặt trên nóc Chùa và giữ không cho rơi xuống đất. Người đã tin thêm tin, người không tin không biết sao mà cải.

Chùa Linh Sơn là Tổ đình của hầu hết các chùa quận Vạn Ninh.

Trích tác phẩm 'Xứ Trầm Hương' của Quách Tấn, nhà xuất bản Lá Bối in lần thứ nhất năm 1970, Sài Gòn - Việt Nam